Thưa Ngài Đại sứ Hynek Kmoníček, Cộng hòa Séc và Việt Nam luôn coi trọng phát triển quan hệ truyền thống giữa hai bên. Năm 2025, hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Xin Ngài cho biết một số đánh giá về sự phát triển quan hệ song phương giữa Séc và Việt Nam trong những năm gần đây?
Đại sứ Hynek Kmoníček: Đúng là chúng ta là một trong 4 nước trên thế giới có lịch sử ngoại giao song phương lâu đời nhất với Việt Nam nên tôi sẽ chỉ tập trung vào vài năm gần đây. Trong lịch sử, phiên này đã có những thăng trầm. Tuy nhiên, có thể nói rằng trong thập kỷ qua chúng ta đã tiến gần đến một trong những đỉnh cao đó. Trong vài năm gần đây, gần một nửa chính phủ Séc đã đến thăm Hà Nội. Chúng tôi đã tổ chức chuyến thăm của thủ tướng và chúng tôi cho rằng chuyến thăm của người Việt Nam tới Praha vào năm tới sẽ diễn ra nhanh chóng, đồng thời cũng vì chúng tôi đang kỷ niệm 75 năm thành lập. Điều có giá trị nhất trong buổi họp đó là nó không phải là mối quan hệ giữa chính phủ với chính phủ, mà đó thực sự là mối quan hệ giữa hai công ty rất thân thiết một cách đáng ngạc nhiên bất chấp khoảng cách giữa họ. Đối với một công dân Cộng hòa Séc, người Việt Nam là người châu Á đầu tiên và thường là duy nhất họ gặp trong đời. Cộng hòa Séc ở Việt Nam cũng là một cái tên rất nổi tiếng, không cần phải giới thiệu với người dân trên đường phố. Đây chính là nguồn vốn quý giá nhất mà chúng ta phải tiếp tục quan tâm. Thật tuyệt vời khi các quốc gia ký kết tất cả các loại biên bản và thỏa thuận với nhau, nhưng đó chỉ là điều kiện tiên quyết để người dân hai nước hiểu nhau hơn như chúng tôi đã làm được nhờ vào chính sách ngoại giao của chúng tôi ở Hà Nội và cảm ơn trước sự hiện diện của cộng đồng người Việt tại Séc. Ngày nay, nó đã là một phần hoàn toàn không thể tách rời và đồng hóa của Cộng hòa Séc và tương lai của nó.
Cộng hòa Séc là nước đầu tiên ở người Việt Nam là dân tộc thiểu số tại Séc- Đây là điều kiện căn bản, góp phần tăng cường quan hệ giữa hai đất nước nước, hai dân tộc. Ngài Đại sứ đánh giá như thế nào về sự hòa nhập với sở tại, đóng góp tích cực cho sự phồn vinh, thịnh vượng của Séc?
Đại sứ Hynek Kmoníček: Khi cộng đồng người Việt ở Tiệp Khắc lúc bấy giờ bắt đầu với 100 trẻ em đến Chrastava vào năm 1956, không ai có thể đoán được rằng chính cộng đồng người Việt từ châu Á xa xôi sẽ là nhóm dân tộc lớn thứ tư ở Cộng hòa Séc ngày nay, và sẽ là một ví dụ điển hình về sự hòa nhập vào xã hội Séc. Đây là một hiện tượng hoàn toàn bất thường và vẫn chưa được giải thích đầy đủ về mặt khoa học, vì vậy tôi chỉ có thể cung cấp cho bạn ý kiến nghiệp dư của mình về việc nó đã xảy ra như thế nào. Có rất nhiều công việc được thực hiện ở cả hai bên. Chính trong cộng đồng người Việt, người Séc bắt đầu học cách cởi mở với những nền văn hóa dường như rất xa lạ với họ và cách khám phá từ họ những gì, ngược lại, rất gần gũi với chúng ta. Cộng đồng người Việt được tổ chức rất tốt. Theo tôi, đây là yếu tố then chốt trong sự hội nhập của họ, bởi vì cô ấy đã kịp thời hiểu được điều mà cộng đồng Séc mong đợi ở cô ấy và trên hết, cô ấy đã có thể tìm được chỗ đứng riêng của mình, nơi cô ấy sẽ là một phần không thể thay thế trong cuộc sống Séc. Cộng đồng người Việt ngay từ đầu đã quyết định chính xác những gì sẽ và không chia sẻ với người Séc chiếm đa số như chúng tôi. Chúng ta có thể hiểu thêm được bao nhiêu từ Châu Á và cô ấy đã có thể phục vụ chúng ta chính xác như vậy. Nhờ vậy mà mỗi chúng ta đều đã có cho mình một cửa hàng tiện lợi Việt Nam, nơi chúng ta thường xuyên đến, ai cũng có những người bạn Việt Nam hoặc một phần Việt Nam, và nhiều người trong chúng ta đến Việt Nam khá thường xuyên vào các kỳ nghỉ. Nhưng tất nhiên, họ là một phần của cuộc sống truyền thống của người Việt, nơi mà người Séc thậm chí thường không tự mình đi và không ai ở phía Việt Nam cần họ. Ví dụ, nghi lễ tang lễ thực sự xa lạ với chúng ta khi so sánh văn hóa Séc và Việt Nam. Nhưng nếu người Séc và người Việt có điểm chung thì đó là cảm giác mô tả tình huống một cách mỉa mai, không hẳn giống hài hước. Ví dụ, tôi gặp khá nhiều khó khăn khi tìm một câu chuyện cười bằng tiếng Việt có thể dịch sang tiếng Séc. Nếu bạn biết xin vui lòng cho tôi biết.
Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn khẳng định cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam. Ngài đánh giá như thế nào về sự đóng góp của cộng đồng người Việt Nam tại Séc trước đây, người Séc gốc Việt hiện nay vào việc thúc đẩy quan hệ giữa hai nước nhất là về thương mại, văn hóa, giáo dục?
Đại sứ Hynek Kmoníček: Một trong những điểm chung của người Séc và người Việt là sự tồn tại của một cộng đồng dân tộc riêng biệt ở hải ngoại. Người Việt đôi khi không biết rằng có hơn một triệu người Séc hoặc con cháu của họ đang sống ở Hoa Kỳ. Hoặc chúng tôi có những cộng đồng lớn tương tự ở Úc, Canada hoặc Nam Phi. Và tất nhiên, nhà nước Séc cũng đang cố gắng tạo mối quan hệ với các cộng đồng này càng chặt chẽ càng tốt và mang lại lợi ích cho cả hai bên. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi phía Việt Nam cố gắng duy trì mối liên hệ tốt nhất có thể với cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Ngoài ra, xã hội Việt Nam là xã hội rất coi trọng gia đình nên việc một thành viên trong gia đình chuyển đi nơi khác thường không làm xáo trộn quá nhiều đến sự gắn kết và các mối quan hệ trong gia đình. Chỉ là cùng một gia đình, chỉ khác nơi ở. Đối với người Việt Nam, mối quan hệ gia đình có lẽ là điều quan trọng nhất trên thế giới và theo tôi, chúng thậm chí còn bền chặt hơn bất kỳ mối quan hệ nào khác, dù là liên kết chính trị hay ràng buộc với một quốc gia cụ thể. Gia đình đơn giản là điều cơ bản nhất đối với người Việt nên không có gì ngạc nhiên khi một bộ phận gia đình Việt sinh sống tại Séc đã quay trở lại Việt Nam trong những năm gần đây. Họ hoặc là những người trẻ đến để tìm về cội nguồn của mình, để nhìn lại những người thân còn lại của mình và để tự kiểm tra trên cơ thể Séc-Việt của mình xem họ còn là bao nhiêu người châu Á. Cũng không có gì đáng ngạc nhiên khi chúng ta thấy xu hướng đầu tư của Việt Nam đến từ Cộng hòa Séc ngày càng tăng. Thực tế hàng năm, tôi đều mở một số khoản đầu tư vào đây của công dân Séc gốc Việt và tôi nghĩ điều đó rất tốt. Đây là điều xây dựng thêm những cầu nối hữu nghị và hiểu biết giữa các quốc gia.
Thưa Ngài, báo VietnamEuropa của cộng đồng người Séc gốc Việt đã qua 15 năm ra đời và hoạt động. Ngài đánh giá như thế nào vị thế của VietnamEuropa và đóng góp của tờ báo đối với người Séc gốc Việt?
Đại sứ Hynek Kmoníček: Tôi thực sự thậm chí không biết liệu có bản in nào tương tự khác không. Mối quan hệ của đại sứ quán chúng tôi với bạn là gần gũi và hiệu quả nhất. Tôi nghĩ điều rất quan trọng đối với cộng đồng người Việt sinh sống tại Cộng hòa Séc là có thể giải quyết các vấn đề phức tạp của thế giới chính trị ngày nay, biết đơn giản rằng điều gì có giá trị ở cả Việt Nam và Cộng hòa Séc, để có thể tự mình so sánh mọi thứ, và cô ấy có thể có quan điểm sáng suốt của riêng mình về mọi thứ xung quanh mình, những gì cô ấy thực sự phải đối mặt và/hoặc giải quyết hàng ngày. Vì vậy, thông tin là thứ rất cơ bản, bởi vì bạn có thể có ý kiến, nhưng sự khác biệt giữa ý kiến có hiểu biết và ý kiến không có hiểu biết cũng giống như ngày và đêm.
Qua báo VietnamEuropa, Ngài có muốn chia sẻ điều gì?
Đại sứ Hynek Kmoníček: Nếu tôi có cơ hội phát biểu với cộng đồng Séc-Việt và Việt-Séc theo cách này, tôi phải nói riêng với đại sứ Séc về điều này: chúng tôi rất vui vì có bạn ở bên chúng tôi. Giúp chúng ta trở thành chính mình hơn./.
